De axolotl (Ambystona mexicanum) is een salamander die in gevangenschap meer dan 25 jaar oud kan worden. Dit komt mede omdat de axolotl zijn volledige leven in het larfstadium blijft. De naam axolotl betekend letterlijk ‘water hond’. Alt staat in het Azteeks voor water en xolotl voor hond. De axolotl wordt gemiddeld 30 cm lang, het mannetje is echter groter dan het vrouwtje, en kent verschillende kleurtypes. In Nederland mag de axolotl legaal gehouden worden als huisdier.
Algemene informatie axolotl
De axolotl is een salamander die zijn leven lang in het larfstadium blijft en zodoende over een aantal bijzondere eigenschappen beschikt. Zo kan een axolotl onder andere ledematen, delen van vitale organen en delen van de ruggengraat opnieuw aan laat groeien indien deze beschadigt zijn. De rede dat een axolotl in het larfstadium blijf is dat dit dier een tekort heeft aan thyroxine, dit is een hormoon dat in de schildklier wordt aangemaakt. Het tekort aan dit hormon is te wijten aan het onvoldoende functioneren van de hypofyse.
Transformatie van de axolotl
Het is echter wel mogelijk om een axolotl in metamorfose te laten gaan. Door het waterniveau in het aquarium langzaam te laten dalen, jodium toe te voegen aan het water of de pH waarde van het water abrupt te veranderen kan de axolotl zelf langzaam transformeren in de salamander vorm. Deze getransformeerde vorm heeft over algemeen wat weg van de tijger salamander. Indien een axolotl transformeert is hij echter niet meer in staat om te regenereren. Bovendien kan een getransformeerde axolotl slechts nog één tot twee jaar in leven blijven. Ook dient het aquarium opnieuw te worden ingericht, aangezien de getransformeerde axolotl land nodig heeft om op te leven, dit omdat de uitwendige kieuwen vervangen zijn door inwendige longen.
Herkomst van de axolotl
De axolotl is afkomstig uit Mexico waar het diertje enkel te vinden is het Xochimilco meer. Dit is een zoetwater meer die ver boven de zeespiegel ligt. Momenteel is dit de enige plek waar de axolotl in het wild te vinden is. Aangezien hun leefgebied door vervuiling is aangetast en de axolotl te maken heeft met de concurrentie van nieuwe diersoorten is de axolotl een bedreigde diersoort.
De axolotl is een vrij oud dier maar wordt pas sinds kort bestudeerd. Auguste Dumeril was een Franse zooloog die als één van de eerste wetenschappers die de axolotl bestudeerd. Hij nam in 1863 als eerste een axolotl mee uit het wild. Ook is er informatie gevonden dat werknemers die werkte aan de bouw van oude Mexicaanse, gedeeltelijk werden betaald in axolotls. Deze axolotls werden gebruikt als voedsel of als medicijn.
Kleurvariaties
De axolotl kent meerdere kleurvariaties. De wildkleur is meestal een gevlekt donkerbruin, zwart of donker. Ook bestaat er de zogenaamde harlekijn (wit met zwarte ogen), de gouden variatie of de albino kleur. Deze laatste drie kleurvariatie is echter verkregen door middel van selectief kweken.
Voeding
De axolotl is volledig carnivoor en eet dus vlees. Een axolotl heeft echter geen tanden en slikt zijn prooi dus in één keer door. In het wild eet de axolotl voornamelijk kleine vissen en kleine waterdiertjes. In gevangenschap kan de axolotl zowel dood als levend voer worden gegeven. Vaak happen ze echter pas toe als het voedsel beweegt. Zodoende dient het voer vaak te worden bewogen met een voedseltang om zo de bewegingen van een levend dier na te bootsen. In gevangenschap kunnen er meerdere soorten voer gegeven worden. Denk hierbij aan regenwormen, dode babymuizen, waterinsecten, muggenlarven en kleine vissen.
Voortplanting
Ondanks dat de axolotl zijn volledige leven in het larfstadium blijft is hij wel in staat om zich voort te planten. Een gezond axolotl paartje kan tussen de 100 en de 300 eitjes leggen indien het vrouwtje gezond is. De eitjes worden meestal ’s nacht gelegd maar soms kan het leggen van de eitjes wel 24 uur duren. De bevruchting vindt uitwendig plaats het mannetje legt hierbij een streng zaadcellen die door het vrouwtje worden opgenomen en vervolgens worden bevrucht, hierna legt het vrouwtje de bevruchte eitjes. Nadat de bevruchting heeft plaatsgevonden duurt het zo’n 18 dagen voordat de eitjes uitkomen. Bij grote legsels is het mogelijk dat er tweelingen worden geboren. De kleine axolotls die uit het ei komen lijken erg op kikkervisjes. Na ongeveer 22 dagen krijgt het diertje voorpootjes en na 48 uur volgen ook de achterpoten. Hierna duurt het nog een tijdje tot de axolotl volledig volwassen is.
De axolotl als huisdier
De axolotl mag in Nederland legaal gehouden worden als huisdier. Ook buiten Nederland zijn het populaire huisdieren, in Japan worden ze Wuper Ruperts genoemd en in Australië staan ze bekend als Axxies in de meeste landen heten ze echter de Mexicaanse wandelvis.
De axolotl kan gehouden worden in een aquarium van minimaal 1 meter lang. Bij het houden van meerdere axolotls in één aquarium wordt echter aangeraden een groter aquarium te nemen.
Keeping Axolotls, Linda Adkins, 2009
http://www.licg.nl/p7/dieren/amfibieen/amfibieen/axolotl.html
